بانو "نصرت امین" اولین بانوی مجتهد در جهان اسلام

شناسه نوشته : 26819

1398/03/23

تعداد بازدید : 829

بانو
بانو امین در توصیف حالات خود می فرماید: "بعد از گذشتن زمان طفولیت و کودکی، همواره قلبم را متعلق و متوجه به شیء و امر ناشناخته (خداوند متعال) می دیدم و نفسم را طالب ادراک و فهم آن می دیدم لکن نمی دانستم حقیقت آن چیست و راه وصول و رسیدن به آن چگونه می باشد تا اینکه عطا کرد پروردگارم مرا و چشمم را به نور توحید روشن گردانید و بر قلبم درهای اشراقات الهی گشوده شد."
تخت فولاد دركنار قبرستان بقیع مدینه، ابوطالب مكه و وادی السلام نجف اشرف از مهمترین و متبرك ترین مرقدهای جهان اسلام به شمار می رود. تا آنجایی كه برخی معتقدند تخت فولاد به واسطه قبور متبرك آن، دومین قبرستان جهان اسلام است.
 
سیده نصرت بیگم امین، اولین بانوی مجتهده ایرانی است که برای مبارزه با سیاست‌های ضد اسلامی – ایرانی رضا خان نام مستعار بانوی ایرانی را برای خود برگزید و در کنار انجام وظایف همسری خود به درجه اجتهاد نائل شد.
 
نصرت الملوک دختر امین التّجار اصفهانی در سال 1266 هجری شمسی در خانواده‌ای اصیل و مذهبی در شهر اصفهان به دنیا آمد. پدر ایشان حاج سید محمدعلی امین‎التجار اصفهانی، فردی مؤمن و سخاوتمند و مادرشان بانویی بسیار شریف، متعبد و خیرخواه بود. مادر با روشن‌بینی در چهارسالگی، فرزند را برای آموزش قرآن و فراگیری خواندن و نوشتن به مكتب می‌فرستد، در حالی كه فضای حاكم بر آن ایام به گونه‌ای بود كه كمتر خانواده‌ای به خود اجازه می‌داد كه دخترش را برای كسب دانش به مكتب یا مدرسه بفرستد و چه بسیار والدینی كه آموزش و آشنایی با خط و نوشتن را برای دختران خود جایز نمی‌دانستند
 
تحصیلات
پس از مدتی و با کسب اجازه و موافقت پدر و در سن یازده سالگی آغاز به تحصیل علم به صورت جدی و هدفمند و با کمک معلمینی در منزل نمود. وی در سن 15 سالگی با پسر عموی خود میرزا پسر معین التّجار اصفهانی ازدواج کرد اما از آنجائی که شوق به علم و ادامه تحصیل در وجود او شعله می‌کشید، حتی پس از ازدواج و همزمان با به دوش کشیدن دو وظیفه خطیر همسرداری و مادری، لحظه‌ای از یادگیری و علم‌آموزی فروگذار نکرد. آقا میر سید علی نجف‌آبادی اولین استاد او در این مرحله بود که تا آخر نیز همراه ایشان بود تا مگر دل دریائیش را سیراب نماید. 
 
 فوت فرزندان متعددش
 
او حتی پس از فوت چند فرزند براثر بیماری‌های مختلف نیز ناامید و دست بردار نشد و همیشه به رحمت خداوند امیدوار و شاکر و شکرگزار او بود.
 
در نتیجه این مجاهدت‌ها و تلاش‌ها و این شب بیداری‌ها به کشفیات بسیاری دست یافت تا جایی که صدای مناجات برگ‌ها و درختان و پرندگان و حتی سنگریزه‌ها را نیز با گوش دل می‌شنید. از میان چندین فرزندی که به دنیا آورد تنها یکی از آن‌ها برایش زنده ماند و شاید اینهم عرصه‌ی آزمایش دیگری از جانب خداوند برای او بود تا با سختی و داغ‌های پی‌درپی بتواند راه کمال را سریع‌تر بپیماید. 
 
نقل است که دو فرزند کوچک بانو امین در دوران جنگ جهانی اول به فاصله چند روز فوت کردند؛ و آیت‌الله حاج میر سید علی نجف‌آبادی استاد وی که برای تدریس به خانه بانو امین می‌رفت، تصمیم می‌گیرد کلاس درس را برای سه روز تعطیل کند، سیده نصرت بیگم امین علت این تعطیلی کلاس را جویا می‌شود و استاد می‌گوید: من شرمم می‌‎شود که بچه‌تان تازه از دنیا رفته برای درس بیایم و وی پاسخ می‌دهد: من پیش خدا شرمم می‌شود که سه روز است چیزی نخوانده‎ام. خدا یک‌چیزی به من داد خودش هم گرفت
 
  اخذ در اجتهاد و تائید مراجع عظام
 
 این بانو عمر خود را پای درس اساتید مطرحی چون سید ابوالقاسم دهکردی، میرزا علی‌اصغر شریف، میرزا علی آقا شیرازی، ابوالقاسم زفره‌ای، حسین نظام‌الدین کچویی، میر سید علی نجف‌آبادی گذرانده است که هرکدام از آن‌ها در جهان اسلام نقشی پررنگ داشتند.
 
سیده نصرت امین مجتهد، توسط تعدادی از آیات عظام و مراجع عظیم‌الشأن زمان خود به اخذ درجه اجتهاد و روایت نائل گردید كه برخی از آنان عبارتند از مرحومان: آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حائری  یزدی (موسس حوزه علمیه قم)، آیت‌الله العظمی آقا سید محمدکاظم شیرازی، آیت‌الله ابراهیم حسینی شیرازی اصطهباناتی، آیت‌الله شیخ محمدرضا نجفی اصفهانی، حجةالاسلام والمسلمین حاج شیخ مرتضی مظاهری نجفی اصفهانی.
 
مقام شامخ علمی و معنوی این بانوی فرزانه از اجازه روایت آیت‌الله شیخ محمدرضا نجفی به خوبی استنباط می‌شود كه درباره وی فرموده است: به این سیده دانشمند و شریف، گوهر گران‌قدر مستور، گل سر سبد باغ فرزندان زهرای اطهر، بانوی فرزانه، حكیم و عارف كامل... اجازه دادم كه روایت كند از من، هر چه را كه روایتش برای من صحیح است از كتب تفسیر و ادعیه و حدیث و فقه.
 
در قسمتی از اجازه‌نامه مرحوم آیت‏الله شیرازی آمده ‌است: دختر مرحوم حاج سید محمدعلی امین التجّار اصفهانی که بانویی بزرگوار، شریف، اصیل، عالم و فرزانه، برگزیده زنان زمان و مایه شگفتی دورانش می‌‏‌باشد، از کسانی است که مدت مدیدی از عمرش و زمان درازی از زندگی‌اش را صرف تحصیل علم نموده‌ است.
 
همچنین شخصیت‌هایی چون آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی رحمةالله علیه و مرحوم علامه طباطبایی رحمةالله علیه، با توجه به مقام علمی و عرفانی خانم امین، محضر درس او را مایه فیض و افاده می‎دانستند.
 
بانو امین در مواجهه با مشکلات موجود در جامعه و نیاز زنان به آگاهی و تعلیم و علم‌آموزی در بین زنان و دختران خانواده‌های مذهبی در سال ۱۳۴۴حوزه علمیه‌ای با نام مکتب فاطمه (س) و یک دبیرستان تأسیس کرد مکتب فاطمه (س) که حدود ۶۰۰تا ۱۰۰۰شاگرد را جذب کرد نه تنها از آن‌ها شهریه‌ای دریافت نمی‌کرد بلکه تمام هزینه‌های آن، توسط شخص خانم امین پرداخت می‌شد.بانو مجتهده امین در ایام عمر خود شاگردان بسیاری را پرورش دادند که زینت السادات همایونی، عفت الزمان امین، بتول غازی، بتول عسکری، ربابه الهی، زهرا چوب چینی، صدیقه حکیمیان، فخرالسادات قلمکاریان، محبوبه گلستانیان و بدرالسادات مدرس خاتون آبادی از جمله مهم‌ترین آن‌ها بودند.
 
یکی از شاگردان بانو امین در مورد وی می‌گفت: در مورد زندگی خانم امین باید بگویم که در تنظیم وقت، ابتکاری عجیب داشتند و چنان اوقات خود را تنظیم می‌کردند که به تمام کار‌هایش می‌رسید، گویا خداوند به وقت ایشان هم برکت داده بود. هرگز از حوادث نمی‌ترسید و در کار‌ها به خدا توکل می‌کرد و از میهمانان با خوش‌رویی و سادگی پذیرایی می‌کرد. می‌خواست جوانان را بدون اجبار و با منطق، جذب اسلام کند.
 
یکی از درس آموختگان او گفته است: اولین برخورد من با ایشان مانند یك بیمار بود. در خودم خیلی احساس دردمندی می‌كردم و احتیاج به طبیب حاذقی داشتم. بیانات و چهره ایشان برای من دارویی بسیار موثر بود. همان طور كه خودشان بیان می‌فرمودند، دارویی كه طبیب می‌دهد تلخ است ولی شفایش شیرین است.
 
به گفته شاگردان وی از نظر بانو امین علم با عمل، علم با تهذیب، علم با تزکیه. اگر علم بدون تزکیه شد، برای انسان غرور و حجاب می‌آورد، ممکن نیست که انسان بتواند صعود کند، سقوط، حتمی و صد در صد است. می‌گفت: نفس را تزکیه کنید که بعثت انبیا به همین دلیل بوده است. موقعیت علمی و عرفانی بانوی اصفهانی که تنها بانوی مجتهد عصر خود بود به جایی رسید که بزرگان علم و عرفان حضور در محضر وی را مایه فیض می‌دانستند. تا حدی بود که علمای معاصر از جمله آیت‌الله مرعشی نجفی، علامه آیت‌الله سید محمدحسین طباطبایی، استاد محمدتقی جعفری و اساتید حوزه و دانشگاه نیز، با وی ارتباط علمی داشتند
 
 بانو امین و انقلاب اسلامی
 
در زمان پیروزی انقلاب بانو امین به دلیل کهولت سن توان خروج از منزل را نداشته تنها از طریق تلویزیون پیگیر حوادث انقلاب بود اما پس از مطالعه آثار امام به وی علاقه پیداکرده و به شاگردانش می‌گفت: معرفت امام بالاست و عرفان ایشان به حد اعلای خود رسیده است اگر کسی خواست خدای ناکرده تهمتی بزند یا توهینی بکند از قول من بگویید که بد می‌بیند. مبادا یک وقت خدای ناکرده توهین کنید. چون معرفت ایشان بالاست که می‌توانند این کارهای محیرالعقول را انجام بدهند.همین طور امام نیز جویای احوال این بانوی مجتهده می‌شدند.یكی از روحانیون اصفهان در این خصوص گفته است: چند مرتبه كه حضور حضرت امام خمینی (ره) مشرف شدم، ایشان جویای حالات و اشتغالات و سلامتی بانو مجتهده امین شدند و در مقابل به منزل حاجیه خانم امین كه می‌رفتم، بانوی ایرانی مقید بودند، برای سلامتی حضرت امام (ره) و موفق شدن ایشان و پیشرفت در اهداف مقدس اسلام دعا كنند.
 
 وظایف زنان در نگاه بانو امین
 
به اعتقاد بانو امین خانم‌ها برای رهایی از ذلت و تضییع حقوقشان باید به تحصیل علم و کسب معرفت بپردازند. او خود می‌نویسد خدا می‌داند که این راه (تحصیل) را به سختی و اضطرار گذراندم و چگونه مشقت‌هایی که از زخم زبان دوستان و استهزاء آنان به من وارد می‌شد تحمل می‌کردم.
 
نسبت ایشان با سی واسطه به امام علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) می‌رسید. وی در بیان مقام و موقعیت خاندان عصمت و طهارت و منزلت و جایگاه آنان تلاش می‌كرد، به طوری كه عشق و علاقه‌اش به مقام والای ولایت در كتاب مخزن اللئالی فی مناقب مولی الموالی حضرت علی (علیه‌السلام)، روشنگر این حقیقت است
 
 شماری از آثار بانو امین
 
این عالم فاضل و فقیه نادر در طول عمر پربار خود آثار متنوع علمی از خود به جای گذاشت که هر کدام چون گوهری ناب می‌درخشند. ذیلاً به معرفی این آثار می‌پردازیم:
 
الأربیعن الهاشمیه
 
 تفسیر مخزن العرفان (در پانزده جلد) که یک دوره کامل تفسیر قرآن است.
 
اقتباس و ترجمه تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق این مسکویه:
 
جامع الشتات
 
روش خوشبختی و توصیه به خواهران ایمانی
 
سیر و سلوک در روش اولیا و طریق سیر سعدا. از کتاب‌های مهم عرفانی خانم امین.
 
 مخزن اللثالی فی فضائل مولی الموالی حضرت علی (ع)
 
معاد یا آخرین سیر بشر
 
نفحات الرحمانیه فی واردات قلیله
 
 سخن بزرگان
 
استاد دانشمند مرحوم آیت الله محمدتقی جعفری:
 
با توجه به آثار قلمی كه از این خانم در دسترس ما قرار گرفته، به طور قطع می‌توان ایشان را از علمای برجسته عالم تشیع معرفی نمود و روش علمی ایشان هم كاملاً قابل مقایسه با سایر دانشمندان بوده، بلكه با نظر به مقام عالی روحی، باید ایشان را در گروه نخبه‌ای از دانشمندان به شمار آورد كه به اضافه فراگرفتن دانش به تولد جدید در زندگی نائل می‌شوند.
 
مقام معظم رهبري مدظله العالي:
 
بانوی بزرگوار مرحومه سرکار حاجیه خانم امین در عصر خود آیتی از استعداد و استقامت و ظرفیت‌های بالای ذهنی زنان تحصیلکرده دینی ما بوده است. رحمت خداوند بر ایشان باد.
 
رحلت
در ‌‌نهایت این بانوی مجتهد پس از ۹۷سال مجاهدت و تعلیم و تعلم در اولین روز ماه مبارک رمضان ۱۳۶۲هـ. ش مصادف با 22 خرداد رحلت کرده و در مقبره خانوادگی خود در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد. آرامگاه ایشان در تکیه خانوادگی‌شان در تخت فولاد اصفهان و در کنار قبر حاج میرزا آقا معین التجّار اصفهانی می‌باشد.
 
منبع: پايگاه خبري تحليلي رويش

آرامگاه بانو مجتهده امين

آرامگاه بانو مجتهده امين