حجتالاسلام والمسلمین علی نصیری، رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) در واکنش به ادعای چند مورخ بریتانیایی درباره اینکه نسخه قرآن بیرمنگام متعلق به پیش از اسلام است، گفت: کلیه تحقیقاتی که در حوزه باستانشناسی قرآنی انجام میگیرد؛ ازجمله تاریخگذاری نزول آیات و نسخهشناسی قرآن به نحوی در خدمت قرآن انجام میشود. حال کسی با هر نیتی و هر مسلکی تحقیقی انجام بدهد، کار شایستهای کردهاست. به عنوان نمونه کارهایی که خاورشناسان در حوزه مطالعات قرآنی انجام دادهاند، هر چند میدانیم آنها گاهی اشتباهاتی و غرضورزیهایی کردهاند، اما در هر صورت کاری انجام دادهاند و نتایجی به همراه آوردهاند.
وی افزود: غرض من از این سخن این است که میخواهم بگویم نباید جنبههای مثبت اینکارها را از یاد ببریم. همان طور که میدانید اولین کسی که کتاب «تاریخ قرآن» را نوشت «نولدکه» است. وی باب تاریخ قرآن را باز کرد هرچند در این اثر اشتباه و غرضورزی وجود دارد.
این استاد دانشگاه افزود: بنده به عنوان کسی که در این حوزه وقت گذاشتهام، آرزو میکنم که ای کاش این دست از تحقیقات در دانشگاههای اسلامی انجام میگرفت تا ما با آسیبهایی از دست مواجه نمیشدیم. البته این مایه تاسف جهان اسلام است که آثار گذشته سرمایههای و گنجینههای ما به نحوی سرقت شوند و آنها برای ما پژوهش کنند.
نصیری گفت: در حال حاضر نگارش کتاب «علوم قرآنی» را درست تدوین دارم بخشی از این کتاب مربوط به تاریخ قرآن است؛ زمانی که خبر نسخه قرآن در سده اول را شنیدم بسیار خوشحال شدم و آن را پیروزی بزرگی برای جهان اسلام قلمداد کردم و میخواستم این به را بهعنوان سند در کتابم استفاده کنم.
وی در ادامه افزود: نکته دیگری که اینجا قابل ذکر است؛ مربوط به شبهه «ونزن» است. که با توجه به اینکه قدیمی ترین نسخه مربوط به قرآن مربوط به سده سوم به بعد است ما یک حلقه مفقوده با صدر اسلام داشتیم که همین را بهانه کرده بود و ادعا کرد که قرآنی توسط پیامبر نیامدهاست و این قرآنی که مسلمانان ادعا دارند ساخته و پرداخته خودشان است. و در واقع ما یک شکاف تاریخی مربوط به نسخه داریم. در حالی که ما مسلمانان باور داریم که اعتبار و صدور قرآن مبتنی بر نسخه نیست. نسخه ضعیفترین بستری است که ما باید به آن استناد کنیم؛ قصه قرآن فراتر از این است. دلیل عمده قرآنیت قرآن خود اعجازش است. بزرگترین برهان ما مسلمانان بر اینکه این کتاب آسمانی است بر اعجاز قرآن استوار است. در دل قرآن تعدیاش است و تعدیاش در سورههای قرآن آمدهاست.
این استاد دانشگاه گفت: تغییراتی که اخیرا درباره نسخه بیرمنگام اعلام شدهاست، دست توطئهگرانی را در این خصوص آشکار میکند. چرا که ابتدا مدعی شدند این نسخه مربوط به سده اول است و این بر تمام توهماتی که میگفت قرآن ریشه تاریخی و اصالت ندارد و مربوط به سده سوم و چهارم است خط بطان کشید. به نظر من این از الطاف الهی و اسرار قرآن است که بیگانگان و کسانی که اعتقادی به قرآن ندارند این سر را آشکار کنند.
وی افزود: به نظر من تحقیقات باستانشناسی با همه پیشرفتهایی که کرده است، هنوز خطا بر او راه دارد و همه این نکته را اذعان دارند؛ یعنی اگر یک باستانشناسی انصاف داشته باشد، میتواند تاریخ سده را تخمین بزند و نمیتواند ادعا کند که فلان نسخه مربوط به چه سالی است و این منطقی نیست که نسخه بیرمنگام را به دو سال قبل از پیامبر منتسب کنند به نظر من کار گزافی است که بخواهند روز و تاریخش را مشخص کند.
نصیری اظهار کرد: در هر حال هر جا نام اسلام به میان میآید، حتی در محافل علمی تحت تاثیر فضای صیهونیستها قرار میگیرد. خود یهودیان بارها اذعان کردهاند که یهود بزرگترین دشمن اسلام است؛ من فکر میکنم بعد از خبر اول که پیروزی بزرگی برای مسلمانان بوده دستهای شیطانی دخالت کردهاند تا باورهای مسلمانان را خدشهدار کنند.
نصیری در آخر گفت: اگر به فرض چنین ادعایی درست باشد که قرآن ما در حقیقت قبل از پیامبر آمدهاست، چند سوال اساسی مطرح میشود. اولا؛ در قرآن چندین بار اعلام کردهاست «الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ کَفَّرَ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَ أَصْلَحَ بالَهُمْ» کسانیکه ایمان آوردهاند و اعمال شایسته انجام دادند و به آنچه بر محمد نازل شده و حقی از جانب پروردگارشان است، ایمان آوردند، خداوند گناهانشان را محو میکند و شأن آنها را اصلاح مینماید (محمد /2). مضاف بر این، در قرآن همسران و زنان پیامبر توصیف شدهاند. محال است کسی قرآن را بخواند و نفهمد گیرنده قرآن کیست. نام پیامبر چندین بار در قرآن آمده است.
وی افزود: سوال دوم، اگر میخواهند قرآن را از حوزه رسالت خارج کنید و جنبه وحیانیت را از قرآن بگیرید و آن را ساخته دست بشر بداند یک سوره کوتاه مانند قرآن بیاورند. پیامبر از 1400 سال پیش مشرکان را دعوت کرد که اگر میتوانند یک سوره مانند قرآن بیاورید. این روشن است اگر ادعا دارند که قرآن ساخته بشر است یک سوره مانند آن بیاورید. کتابی که 15 سده است جهان را خطاب قرار میدهد، هیج منصفی حق ندارد ریشه آسمانی این کتاب را بزند و کتاب را زمینی کند. حتی بهترین عربیدانها و اساتیدی که ریشه این زبان را میداند نتوانستند مانند قرآن نمونهای بیاورد.
پاسخ دروندینی پژوهشگر علوم قرآن به شبهات نسخه بیرمنگام

حجتالاسلام نصیری ضمن ابراز امیدواری نسبت به گسترش تحقیقات بهروز در دانشگاههای اسلامی، در پاسخ به شبهه بیرمنگام با استناد به ادله دروندینی پاسخ داد.